Ngải cứu trong y học cổ truyền: Công dụng chữa bệnh và sức khỏe toàn diện

Ngải cứu, còn được gọi là ngải diệp, là một loại cây thảo dược phổ biến trong y học cổ truyền. Cây ngải cứu có tên khoa học là Artemisia vulgaris thuộc họ cúc, thường mọc hoang ở các vùng đồng bằng và trung du Việt Nam. Cây có chiều cao từ 0,5-1m, lá ngải cứu có mùi thơm đặc trưng, được sử dụng làm thuốc từ hàng ngàn năm nay trong nhiều bài thuốc cổ truyền của phương Đông.

Theo Y học cổ truyền, ngải cứu có vị đắng, tính ấm, quy vào các kinh can, tỳ, thận và được sử dụng để điều hòa khí huyết, giảm đau, chữa kinh nguyệt không đều và các bệnh liên quan đến tiêu hóa, hô hấp.

Công dụng chữa bệnh của vị thuốc Ngải cứu có thể nhắc đến như:

a. Điều hòa kinh nguyệt và giảm đau bụng kinh

Một trong những công dụng nổi bật của ngải cứu là điều hòa kinh nguyệt cho phụ nữ. Ngải cứu giúp kích thích tuần hoàn máu, làm ấm cơ thể và điều hòa khí huyết. Đối với những chị em gặp phải tình trạng kinh nguyệt không đều, đau bụng kinh, việc sử dụng ngải cứu dưới dạng trà hoặc thuốc sắc có thể giúp giảm đau hiệu quả và ổn định chu kỳ kinh nguyệt.

Cách dùng: Có thể sử dụng lá ngải cứu tươi hoặc khô, sắc nước uống trước kỳ kinh nguyệt từ 3-5 ngày. Ngoài ra, lá ngải cứu khô cũng có thể được chế biến thành trà để uống hàng ngày.

b. Hỗ trợ tiêu hóa, điều trị các bệnh về dạ dày

Ngải cứu có tác dụng kích thích tiêu hóa và giúp giảm các triệu chứng của bệnh dạ dày như đau dạ dày, viêm loét dạ dày. Vị đắng của ngải cứu giúp kích thích sự bài tiết dịch vị dạ dày, từ đó làm giảm tình trạng khó tiêu, đầy bụng, và ợ hơi.

Cách dùng: Ngải cứu tươi có thể nấu cùng với thịt hoặc sắc thành nước uống hàng ngày để hỗ trợ điều trị các vấn đề về tiêu hóa. Ngoài ra, ngải cứu khô cũng có thể kết hợp với các vị thuốc khác trong bài thuốc y học cổ truyền để chữa trị hiệu quả hơn.

c. Chữa cảm lạnh, đau đầu và cảm cúm

Nhờ tính ấm, ngải cứu được sử dụng như một vị thuốc giúp làm ấm cơ thể, phòng ngừa và chữa trị cảm lạnh, cảm cúm. Khi cơ thể bị nhiễm lạnh, ngải cứu có thể làm thông mũi, giảm đau đầu, hỗ trợ hạ sốt và tăng cường hệ miễn dịch.

Cách dùng: Ngải cứu có thể được dùng để sắc nước uống hoặc xông hơi bằng cách nấu lá ngải cứu với các loại lá khác như lá chanh, sả để giải cảm. Ngoài ra, việc chườm nóng lá ngải cứu lên trán cũng giúp giảm nhanh các cơn đau đầu do cảm cúm.

d. Giảm đau xương khớp

Ngải cứu còn là một vị thuốc quý cho những người mắc các bệnh lý về xương khớp, đặc biệt là thoái hóa khớp và viêm khớp. Ngải cứu có tính kháng viêm và giảm đau tự nhiên, giúp làm giảm tình trạng viêm nhiễm và đau nhức ở khớp.

Cách dùng: Ngải cứu có thể được dùng để đắp lên các khớp bị đau bằng cách giã nát lá tươi, sau đó sao nóng và đắp lên vùng khớp bị đau nhức. Ngoài ra, ngải cứu kết hợp với muối rang và gừng tươi cũng là một phương pháp dân gian hiệu quả để giảm đau khớp.

e. Trị mụn và làm đẹp da

Không chỉ là vị thuốc chữa bệnh, ngải cứu còn có công dụng làm đẹp da nhờ khả năng kháng khuẩn và chống viêm. Sử dụng ngải cứu trong các bài thuốc tắm hoặc đắp mặt nạ giúp giảm mụn, làm sạch da và cải thiện tình trạng viêm nhiễm trên da.

Cách dùng: Lá ngải cứu tươi được nấu nước để rửa mặt hoặc tắm giúp làm sạch da và giảm viêm nhiễm. Ngoài ra, lá ngải cứu có thể giã nát và đắp trực tiếp lên vùng da bị mụn để trị mụn một cách tự nhiên.

Theo Tiến sĩ Bùi Duy Hưng – giảng viên khoa Y học cổ truyền Trường Đại học Lương Thế Vinh, mặc dù ngải cứu là một loại thảo dược quý, nhưng việc sử dụng ngải cứu cần tuân theo đúng liều lượng và chỉ định. Việc lạm dụng ngải cứu có thể gây ra các tác dụng phụ như co giật, chóng mặt, buồn nôn. Đặc biệt, phụ nữ mang thai nên hạn chế sử dụng ngải cứu vì có thể gây co bóp tử cung, dẫn đến nguy cơ sảy thai.

Ngoài ra, khi sử dụng ngải cứu trong điều trị bệnh, nên tham khảo ý kiến của các thầy thuốc y học cổ truyền hoặc bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.